Interview Afrikafotograaf Eddy Van Gestel
Foto's Eddy Van Gestel, In BO Magazine 85
Afrikafotograaf Eddy Van Gestel heeft een nieuw boek en bijhorende expo klaar. Met Perla Nera gunt hij de Afrikaanse vrouw het voetstuk dat ze verdient, maar de fotoreeks snijdt ook dieper: “Ik wil laten zien dat geen enkel ras het monopolie op schoonheid heeft.”
Ik kijk in de open muil van twee parende leeuwen. Even verderop staart een vrouw me met donkere ogen aan. Een helblauwe mantelkap verhult enigszins haar nieuwsgierigheid. Tussen haar lippen heeft ze een twijgje geklemd. Ik vraag me af of het beweegt? Foto’s van Eddy Van Gestel komen tot leven zodra je ogen er beslag op leggen. Vanaf wanden en koffietafelboeken dringen ze je gedachten en later je ziel binnen.
‘Aziza’, leest het onderschrift. Zij is een van de vele vrouwen die de fotograaf de afgelopen jaren voor de lens haalde. Al meer dan dertig jaar zoomt Van Gestel in op Afrika. Vroeger fotografeerde hij meer dieren en landschappen, nu hoofdzakelijk mensen. Als jongeman werd hij verliefd op het continent, later vond hij er ook de liefde. Zowat de helft van het jaar woont hij in Tanzania, maar vandaag tref ik hem in het Mercator-Orteliushuis in Antwerpen. Daar kan je een wisselende selectie van zijn werk permanent bewonderen en volgt er straks een nieuwe expo: ‘Perla Nera’, het vervolg op ‘African Queen’, de eerste fotoreeks die de Schotenaar integraal wijdde aan de vrouw, als een soort eerbetoon.
“Er heerst nog altijd een heel stereotiep beeld van Afrikaanse vrouwen”, zegt Van Gestel, die meeloopt tijdens mijn studie van de met zijn foto’s gedecoreerde muren. “Ze worden ofwel heel primitief of juist heel westers voorgesteld. Met ‘African Queen’ wilde ik wegkijken van die clichés en laten zien hoe mooi ze echt zijn.” De fotograaf wendt zich naar een wat rommelige salontafel en keert terug met het boek. “Hier, neem het straks maar mee”, glimlacht hij. “Dat beeld staat er trouwens ook in.” Hij wijst naar Aziza, die nog altijd even onverstoord op haar twijgje knaagt.
“De voormalige Amerikaanse presidentsvrouw die vergeleken wordt met een aap op hakken is een teken van ziende blindheid. Dat idee weerspreekt de hele waarheid over zwarte vrouwen.”
Eddy Van Gestel bracht ‘African Queen’ uit in 2015. Toch heeft hij altijd het gevoel gehad dat hij niet klaar was met zijn verhaal. “Afrika is een continent in transitie. Het afgelopen decennium is er enorm veel veranderd. Vooral op economisch vlak is het in een stroomversnelling beland. Dat heeft een weerslag op alles en iedereen, niet het minst op de vrouwen. De smartphone en het internet maken een opmars. Er opent zich een wereld die plots kansen biedt. Afrikaanse vrouwen ontdekken hoe blanken zich kleden en opmaken. Hoe ze de covers van Vogue, Elle en Glamour sieren. Het zelfbewustzijn groeit, ze stellen zich steeds onafhankelijker op. Tegelijk is er veel frustratie. Want die nieuwe wereld maakt ook duidelijk dat er eigenlijk geen aandacht aan hen besteed wordt.”
De verkiezing van Donald Trumps tot president maakte die gedachte nogmaals duidelijk. Eddy Van Gestel was al bezig aan Perla Nera, toen Pamela Ramsey Taylor een veelbesproken tweet de wereld instuurde: “It will be so refreshing to have a classy, beautiful, dignified First Lady back in the White House. I’m tired of seeing that ape in heels.”
“Uiteraard geraakt een dergelijke boodschap ook tot in Afrika. Voor de vrouwen in mijn omgeving was het een slag in het gezicht. De zoveelste bevestiging van hoezeer er onder westerlingen wordt vastgehouden aan een bepaald gevoel van suprematie. Bovendien moet je stekeblind zijn om zoiets te zeggen: zelden zat er een elegantere en meer charismatische vrouw in het Witte Huis. Die quote weerlegt gewoon de hele waarheid over zwarte vrouwen.”
“Afrikaanse vrouwen kunnen oogverblindend zijn en combineren die schoonheid met een elegantie, sensualiteit en trots die je zelden terugvindt bij blanke vrouwen.”
De poëtische kracht die Van Gestels werk typeert, werkt ook door in Perla Nera. Toch is dit werk is meer dan een kunstzinnige ode. “Het is misschien de eerste keer in mijn carrière dat ik een statement wilde maken”, legt hij uit. “Esthetiek is het wezen van fotografie, maar onderhuids wil ik toch iets meer zeggen: geen enkel ras heeft het monopolie op schoonheid. In die optiek is Perla Nera een roep om gezien te worden, een middel om aandacht te krijgen en respect af te dwingen.”
Veel foto’s tonen naakte lichamen. Heel bewust, maar wel ontdaan van elke erotische reflex. “Het is een evenwichtsoefening. Ik wil lichtjes provoceren zonder het wulpse en goedkope een kans te geven. Afrikaanse vrouwen kunnen oogverblindend zijn en combineren die schoonheid met een elegantie, sensualiteit en trots die ik zelden terugvind bij blanke vrouwen”, zegt Van Gestel.
“Afrikaanse vrouwen moeten leren om zichzelf mooi te vinden. Je kan je niet inbeelden hoeveel dames schadelijke cosmetische producten gebruiken om er ‘blank’ uit te zien.”
Veel tijd kruipt in de kennismaking met de modellen. Heel wat vrouwen plukt Van Gestel gewoon van de straat. “Ik wil van iedereen het levensverhaal kennen. De voorbereiding neemt soms dagen in beslag, maar ze is cruciaal. Ik ga met die mensen eten, iets drinken, ik ontmoet hun familie. Als ze nadien voor de camera belanden, zijn ze rustiger en meer op hun gemak. Hun blik wordt intenser. Hoe iemand in de camera kijkt, dát bepaalt de kracht van een foto.”
Afrikafotograaf Eddy Van Gestel heeft een nieuw boek en bijhorende expo klaar. Met Perla Nera gunt hij de Afrikaanse vrouw het voetstuk dat ze verdient, maar de fotoreeks snijdt ook dieper: “Ik wil laten zien dat geen enkel ras het monopolie op schoonheid heeft.”
Ik kijk in de open muil van twee parende leeuwen. Even verderop staart een vrouw me met donkere ogen aan. Een helblauwe mantelkap verhult enigszins haar nieuwsgierigheid. Tussen haar lippen heeft ze een twijgje geklemd. Ik vraag me af of het beweegt? Foto’s van Eddy Van Gestel komen tot leven zodra je ogen er beslag op leggen. Vanaf wanden en koffietafelboeken dringen ze je gedachten en later je ziel binnen.
‘Aziza’, leest het onderschrift. Zij is een van de vele vrouwen die de fotograaf de afgelopen jaren voor de lens haalde. Al meer dan dertig jaar zoomt Van Gestel in op Afrika. Vroeger fotografeerde hij meer dieren en landschappen, nu hoofdzakelijk mensen. Als jongeman werd hij verliefd op het continent, later vond hij er ook de liefde. Zowat de helft van het jaar woont hij in Tanzania, maar vandaag tref ik hem in het Mercator-Orteliushuis in Antwerpen. Daar kan je een wisselende selectie van zijn werk permanent bewonderen en volgt er straks een nieuwe expo: ‘Perla Nera’, het vervolg op ‘African Queen’, de eerste fotoreeks die de Schotenaar integraal wijdde aan de vrouw, als een soort eerbetoon.
“Er heerst nog altijd een heel stereotiep beeld van Afrikaanse vrouwen”, zegt Van Gestel, die meeloopt tijdens mijn studie van de met zijn foto’s gedecoreerde muren. “Ze worden ofwel heel primitief of juist heel westers voorgesteld. Met ‘African Queen’ wilde ik wegkijken van die clichés en laten zien hoe mooi ze echt zijn.” De fotograaf wendt zich naar een wat rommelige salontafel en keert terug met het boek. “Hier, neem het straks maar mee”, glimlacht hij. “Dat beeld staat er trouwens ook in.” Hij wijst naar Aziza, die nog altijd even onverstoord op haar twijgje knaagt.
Eddy Van Gestel bracht ‘African Queen’ uit in 2015. Toch heeft hij altijd het gevoel gehad dat hij niet klaar was met zijn verhaal. “Afrika is een continent in transitie. Het afgelopen decennium is er enorm veel veranderd. Vooral op economisch vlak is het in een stroomversnelling beland. Dat heeft een weerslag op alles en iedereen, niet het minst op de vrouwen. De smartphone en het internet maken een opmars. Er opent zich een wereld die plots kansen biedt. Afrikaanse vrouwen ontdekken hoe blanken zich kleden en opmaken. Hoe ze de covers van Vogue, Elle en Glamour sieren. Het zelfbewustzijn groeit, ze stellen zich steeds onafhankelijker op. Tegelijk is er veel frustratie. Want die nieuwe wereld maakt ook duidelijk dat er eigenlijk geen aandacht aan hen besteed wordt.”
De verkiezing van Donald Trumps tot president maakte die gedachte nogmaals duidelijk. Eddy Van Gestel was al bezig aan Perla Nera, toen Pamela Ramsey Taylor een veelbesproken tweet de wereld instuurde: “It will be so refreshing to have a classy, beautiful, dignified First Lady back in the White House. I’m tired of seeing that ape in heels.”
“Uiteraard geraakt een dergelijke boodschap ook tot in Afrika. Voor de vrouwen in mijn omgeving was het een slag in het gezicht. De zoveelste bevestiging van hoezeer er onder westerlingen wordt vastgehouden aan een bepaald gevoel van suprematie. Bovendien moet je stekeblind zijn om zoiets te zeggen: zelden zat er een elegantere en meer charismatische vrouw in het Witte Huis. Die quote weerlegt gewoon de hele waarheid over zwarte vrouwen.”
“De voormalige Amerikaanse presidentsvrouw die vergeleken wordt met een aap op hakken is een teken van ziende blindheid. Dat idee weerspreekt de hele waarheid over zwarte vrouwen.”
De poëtische kracht die Van Gestels werk typeert, werkt ook door in Perla Nera. Toch is dit werk is meer dan een kunstzinnige ode. “Het is misschien de eerste keer in mijn carrière dat ik een statement wilde maken”, legt hij uit. “Esthetiek is het wezen van fotografie, maar onderhuids wil ik toch iets meer zeggen: geen enkel ras heeft het monopolie op schoonheid. In die optiek is Perla Nera een roep om gezien te worden, een middel om aandacht te krijgen en respect af te dwingen.”
Veel foto’s tonen naakte lichamen. Heel bewust, maar wel ontdaan van elke erotische reflex. “Het is een evenwichtsoefening. Ik wil lichtjes provoceren zonder het wulpse en goedkope een kans te geven. Afrikaanse vrouwen kunnen oogverblindend zijn en combineren die schoonheid met een elegantie, sensualiteit en trots die ik zelden terugvind bij blanke vrouwen”, zegt Van Gestel.
“Afrikaanse vrouwen moeten leren om zichzelf mooi te vinden. Je kan je niet inbeelden hoeveel dames schadelijke cosmetische producten gebruiken om er ‘blank’ uit te zien.”
Veel tijd kruipt in de kennismaking met de modellen. Heel wat vrouwen plukt Van Gestel gewoon van de straat. “Ik wil van iedereen het levensverhaal kennen. De voorbereiding neemt soms dagen in beslag, maar ze is cruciaal. Ik ga met die mensen eten, iets drinken, ik ontmoet hun familie. Als ze nadien voor de camera belanden, zijn ze rustiger en meer op hun gemak. Hun blik wordt intenser. Hoe iemand in de camera kijkt, dát bepaalt de kracht van een foto.”
“Afrikaanse vrouwen kunnen oogverblindend zijn en combineren die schoonheid met een elegantie, sensualiteit en trots die je zelden terugvindt bij blanke vrouwen.”